Օրը, որը կարող էր նաև քոնը լինել

Էն փողոցային կատուների նման հազար կյանքով եմ ապրում: Առավոտյան արթնանում` լսում եմ տատիս օրհնանքն ու անեծքը` եղանակին, կատուներին, սերիալի լավ ու վատ դերասաններին, իշխանությանն ու կողքի հարևան Սոնիկ տոտային ուղղված: Լսում ու տնից դուրս գալիս:

Վազում եմ սիրածս բարձրահարկի կտուրը. 10-րդ հարկում ապրող մեծահարուստ ընտանիքի տանտիկինն արդեն ճանաչում է ինձ. «Էն խփնվածն էլի եկավ»: Նախորդ անգամ դռան դիմաց ափսեով ճաշ կար դրված, մտածեցի' ինձ համար է թողել, էն էլ հիշեցի' կատու կար շենքում: Բարձրանում եմ տանիք ու… կտրվում ամենից ու ամենքից՝ տատիս ձայնից, հետո' մարդկային բոլոր ձայներից. կտուրում ռոմանտիկ բաների մասին չեմ մտածում, ուղղակի թողնում եմ լռությունը լցվի ականջներիս մեջ: Ընդամենը:

Հետո վազում եմ աշխատանքի. էստեղ ձայներից չես խուսափի: Կառավարության մոտ բողոքի ակցիա է, սովորություն ունեմ' գնում, մտնում եմ մարդկանց մեջ, ուզում իրենցից մեկն ինձ զգալ. 500-ից ավելի առևտրական է հավաքվել. ասում են' այսուհետ անգամ տոնավաճառների մոտ ձեռքի վրա զուգագուլպա վաճառողներն են հարկային դաշտ մտնելու:

Հիշում եմ' փոքր էի՝ 5-6 տարեկան, ձմեռ էր ու սառնամանիք, մաման էլ պիտի ինձ վերարկու գներ. Մալաթիայի տոնավաճառ էինք գնացել: Մուտքի մոտ առաջին անգամ տեսա մի ոտքն անդամահատած մարդու. հենափայտերը ձեռքին' տղամարդու զուգագուլպա էր վաճառում: Համոզում էր անցորդներին, որ գնեն, ասում էր'«առեք, էլի, էժան ա, էն անտեր ոտքս սառչում ա»: Էնքան լացեցի' ուզում էի էդ վերարկուի գնով զուգագուլպաներ գնեինք. էդ օրը վերարկու չառանք, էդ ձմեռ հին վերարկուով մնացի… Հաջորդ տարի էլի գնացինք տոնավաճառ' կրկին վերարկու գնելու հույսով: Նախորդ տարվա մորս նախատինքը հիշում էի, էլ կողքերս չէի նայում, գլուխս կախ քայլում էի: Մի տեղ կանգ առանք, մաման մի քանի վերարկու ցույց տվեց, ասաց' հերթով փորձիր: Գրողը տանի, չե՞նք կարող վերարկու գնել աշնանը. վաճառականը մի ոտքից մյուսն էր թռչկոտում, ձեռքերը կարմրել-ուռել էին, եղունգներն անխնամ վիճակում էին, կիսակապտած, մատներին մեծ-մեծ բշտիկներ կային: Վախեցած հայացքս նկատելով' ձեռքերը գրպանը դրեց ու թե' «ցրտից ա»: Էդ օրը վերարկու առանք' հենց առաջին հագածս:

Այսօր Մալաթիայի տոնավաճառի վաճառողներին տեսա. ասացին' էն տղամարդը դեռ զուգագուլպա է վաճառում: Բողոքի ակցիայի թեժ կետում ՀՀ փոխոստիկանապետը հրահանգեց' «մաքրել» փողոցները. էդ պահին ինձ գետնին ընկած ճմրթված կոնֆետի թուղթ զգացի, որ անընդհատ կպչում է սրա-նրա կոշիկին ու հայհոյանքների տարափ ստանում: Ինչպես միշտ' համոզեցին, որ հարցին ինչ-որ լուծում կտրվի ու «մաքրեցին» փողոցը մեզնից. ակցիան ավարտվեց:

Աշխատանքային օրվա վերջում քայլում եմ նույն փողոցով, որը ժամեր առաջ մաքրել էին մեզնից. դանդաղ քայլում եմ' հաճույք ստանում' տեսնելով' ինչպես է ճանապարհը տրվում ոտքերիս: Նույն տեղում նույն ոստիկանները կանգնած քննարկում են օրվա ավարտին ընտանիքներով հավաքվել ու կտրվել առօրյայից... Դանդաղ, դանդաղ Երևանի կենտրոնի աջն ու ձախն եմ չափում, մարդաշատ սրճարանների աղմուկը որսում. ամեն սրճարանի աղմուկի ձայնը մի բանի է նման' անուշ հոտով տարածվող սուրճի, լեզուդ այրող տաք ապուրի, սոխով համեմված ու թաց լավաշով քաբաբի, դառը գարեջրի պղպջակների...

Տաքսիով տուն եմ գնում, բայց տաքսուց իջնում եմ մեր կանգառում ու շարունակում ոտքով գնալ. չէ, հարևաններից չեմ ամաչում, ընդհակառակը, ուզում եմ տեսնել նրանց, հենց էնպես' ուղղակի տեսնել' դռների դիմաց կանգնած. էդ տեսարանը շատ եմ սիրում:

Խանութ եմ մտնում' քաղցր մի բան գնելու: Համաս տոտան անցնում է հարցերի տեղատարափի' գործդ ո՞նց ա, միշտ սենց ո՞ւշ ես վերջացնում, գոնե նորմա՞լ փող են տալիս... Ծխախոտների բաժնից ինչ-որ պատահական ծխախոտի անուն եմ կարդում ու ուզում: «Իա, էս ախպերդ փոխե՞լ ա ծխախոտը», - հարցը չի ուշանում: Բայց ես պատասխանը վաղուց էի, է, որոշել. «Չէ, եղբորս համար չի»: Ա՜խ, էդ հայացքը, Համաս տոտայի էդ հայացքը' ոնց որ հենց նոր ասած լինեն' բանկում էն տարիներին դրած գումարը հետ են վերադարձնելու...
Հետո հասնում եմ տուն ու... ու սկսվում է օրս: