Շատ շտապ օգնություն

«Երեւանի Շտապ բուժօգնություն ծառայության» խնդիրների մասին պատմում է տնօրեն Թագուհի Ստեփանյանը:

Շտապ բժշկական օգնության ծառայության արդիականացման 2000-2014 թվականների պետական ծրագրերի շրջանակներում զգալի աշխատանքներ են կատարվել՝ ծառայության որակական եւ տեխնիկական ցուցանիշների բարձրացման ուղղությամբ: Կառույցն ունի 7 ենթակայան, բնակչությանը սպասարկում է 36 բրիգադ:

Արդիականացման առաջնային քայլերից են եղել այն, որ Երեւան քաղաքի եւ մարզերի շտապօգնության ծառայություններին տրամադրվել են ժամանակակից տրանսպորտային միջոցներ եւ բժշկական սարքավորումներ: Տնօրենը պատմում է. «2011- ին տեխնիկան բաշխվեց մարզերի եւ Երեւանի միջեւ, արդիականացվեց դիսպետչերական ծառայությունը, կապի ժամանակակից միջոցների՝ GPS եւ նավիգացիոն համակարգեր ներդրվեցին, որը հնարավորություն է տալիս մոնիտորների վրա նկատել բրիգադների տեղաշարժը, մեքենաների բաշխվածությունը ինչպես Երեւանում, այնպես ամբողջ Հայաստանի տարածքով»:

Կյանքին վտանգ սպառնացող իրավիճակներում հիվանդին հիվանդանոցային բուժօգնություն արագ համար շտապօգնության բրիգադների եւ մի շարք բազմապրոֆիլ հիվանդանոցների ընդունարանների միջեւ ներդրվել են ռադիոհաճախականությունների միջոցով աշխատող կապի համակարգ:

Դրանց շնորհիվ մինչեւ հիվանդանոց հասնելը շտապօգնության բժիշկը նախապատրաստում է հիվանդանոցի ընդունարանին՝ ինֆորմացիա տրամադրելով հիվանդի վիճակի եւ անհրաժեշտ բժշկական միջոցառումների վերաբերյալ։ Բարեփոխման շրջանակներում վերապատրաստում է անցել ծառայությունն իրականացնող ամբողջ անձնակազմը՝ բժիշկ, բուժքույր, եւ վարորդ: «Վերանայվել է շտապօգնության բրիգադների դեղերի ցանկը, համալրվել ավելի արդյունավետ եւ ժամանակակից միջոցներով: Բրիգադների անձնակազմը ապահովված է եւ դեղորայքներով, եւ այլ կարեւոր պարագաներով»,- պատմում է տիկին Ստեփանյանը:

Շտապօգնության ծառայության զարգացմանը զուգընթաց, ցավոք, ավելացել է կանչերի քանակը. «Եթե 2009-ին Երեւանում կատարվել է 159 000 կանչ, ապա 2013-ին թիվն այդ հասել է 208 000-ի, որը միջինացված ցուցանիշներով կազմում է օրական 570 կանչ: Օրինակ ՝ձմռան ամիսներին ունեցել ենք մինչեւ 800 կանչ եւ բնական է, դա բավականին դժվարացնում է աշխատանքը։ Սա առաջին հերթին կապված է նրա հետ, որ ծառայությունը որակական աճ է գրանցել»: Կանչերի թվի աճի եւս մեկ պատճառ կա. շատ բնակիչներ ցանկություն չեն ունենում դիմել իրենց ընտանեկան բժիշկներին: Գլխացավ, ջերմության թեթեւակի բարձրացում եւ այլ նման դեպքերում բնակիչը հանգիստ կարող է դիմել տարածքային պոլիկլինիկա, բայց գերադասում են դիմել շտապօգնությանը՝ դրանով իսկ ծանրաբեռնելով ծառայությունը:

Տիկին Ստեփանյանը նշում է, որ խնդրի լուծման ճանապարհը իրազեկվածության բարձրացումն է. պետք է իմանալ՝ ո՞ր դեպքերում դիմել շտապօգնությանը, որ դեպքերում՝ ընտանեկան բժշկին:Ընդունված է պահանջել, որ շտապօգնությունը 5-12 րոպեի ընթացքում հասնի հիվանդի մոտ, բայց կա հիվանդությունների ցանկ, որոնք չեն պահանջում այդաստիճան արագ արձագանքում: 5-12 րոպեում պետք է հասնել այն դեպքում, երբ իսկապես հիվանդի կյանքին վտանգ է սպառնում: ԱՄՆ ՄԶԳ-ի ծրագրի շրջանակներում պատրաստվել են հանրային իրազեկման նյութեր, որոնց միջոցով հանրությունը կիրազեկվի, թե որ դեպքերում պետք է դիմել շտապօգնության ծառայությանը եւ այլն: «Մենք մշակել ենք կանչի մեծ թերթիկ: Շտապօգնություն զանգահարելիս պետք է նշել ոչ միայն անուն, ազգանունը, այլեւ մի շարք այլ հարցեր։ Այդ ինֆորմացիան կարեւոր է նրա համար, թե ինչ բրիգադ կգնա, ինչին պետք է բժիշկը պատրաստ լինի եւ այլն:

Առողջապահության նախարարության օգնությամբ եւ ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության (USAID) միջոցով շտապօգնության բարելավման եւ մի շարք այլ խնդիրների լուծման հարցում իրականացվեց «Աջակցություն շտապօգնության ծառայություններին» դրամաշնորհային ծրագիրը:

Իրազեկվածության բարձրացմանն է միտված նաեւ ծառայության www.1-03.am կայքի թողարկումը, որտեղ ներկայացված են շտապօգնության վերաբերյալ ամբողջական տվյալները: Արդեն գործարկվում է շտապօգնության տեղեկատվական-վերլուծական համակարգը, որը հնարավորություն է տալիս ստեղծել էլեկտրոնային կանչի թերթիկներ եւ բոլոր կանչերը ավտոմատ գրանցել համակարգում: «Այսօր 1-03 համարով ստացվող բոլոր կանչերը էլեկտրոնային գրանցվում են: Համակարգում ֆիքսվում են ընդունման, սպասարկման եւ հոսպիտալացման ժամերը, համակարգը հնարավորություն է տալիս ստանալ տարաբնույթ հաշվետվություններ՝ կապված հիվանդությունների ախտորոշումների, օգտագործված դեղորայքի, իրականացված միջոցառումների վերաբերյալ: Մենք կարող ենք մտնել համակարգ, յուրաքանչյուր հիվանդի անվան վրա քլիք անել եւ ստանալ նրա մասին ամբողջ ինֆորմացիան: Մեքենաներում եղած պլանշետների միջոցով բրիգադաները կարող են ստանալ կանչի թերթիկի էլեկտրոնային տարբերակը եւ անհրաժեշտության դեպքում դիտել նաեւ հիվանդի բժշկական անցյալը»:

Երեւանի Շտապ բուժօգնության ծառայության ղեկավարը հավատացնում է՝ ամեն ինչ արվում է ծառայության աշխատանքը կատարյալ դարձնելու համար. «Չունենք վառելիքի, դեղորայքի, կադրային խնդիրներ, թեեւ կուզեի, որ ավելի երիտասարդ, նոր կադրերով համալրվեր ծառայությունը»։ Խոսելով հանրության՝ շտապ բուժօգնության ծառայության նկատմամբ ունեցած վերաբերմունքի մասին՝ տիկին Ստեփանյանը գտնում է, որ քաղաքացիներն այժմ վստահում են իրենց, սակայն կուզեր, որ առավել բարձր գնահատեին բժշկի աշխատանքը: «Ուզում եմ, որ մեկընդմիշտ ֆիքսեն՝ բժիշկը միանշանակ գնում է մարդուն օգնելու համար: Նաեւ կուզենայի, որ վարորդները գիտակցեին, որ պետք է զիջել ճանապարհը շտապօգնության մեքենաներին: Անկախ խցանումներից, միշտ նկատեն մեր մեքենաները, մտածեն, որ հնարավոր է՝ շտապօգնության մեքենան հենց իրենց մերձավորի մոտ է շտապում»,- ասում է նա: